ORIGINAL_ARTICLE
مصداق وصی در متون و روایات اهل سنت (با تأکید بر سخنان پیامبر (ص) و صحابه)
وصایت از اصطلاحات مهم در اندیشه سیاسی تشیع است. بنا بر نظر شیعیان رسول خدا6 جانشین خود را، از طریق وصایت انتخاب کردهاند. این نظر بر خلاف اندیشه سیاسی اهل سنت است که بسیاری از آنان معتقدند پیامبر6 مطلقاً کسی را وصی قرار نداد؛ برخی هم معتقدند روایات ناظر بر این که علی7 وصی رسول خدا6 است همگی جعلی و ساختگیاند؛ برخی نیز روایات منقول بر وصایت امام علی7 را ناظر به وصایت در اموال آن پیامبر9 میدانند. مسئله اصلی این پژوهش بررسی معنا، مفهوم و کاربرد وصایت در اندیشه اهل سنت است؟ بر این اساس با بررسی متون روایی و تاریخی اهل سنت نشان داده شد کاربست اصطلاح وصی برای امام علی7 به مفهوم سیاسی و جانشینی در کلام رسول خدا6 و صحابه در متون روایی اهل سنت تا قرن سیزدهم اشتهاری عام و تام داشته و در حقیقت به همین معنای مورد نظر شیعه به کار رفته است.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67824_63bbe5c61ae2ea2ae38260322685be4e.pdf
2018-03-21
7
27
10.22081/csa.2018.67824
امامت
امام علی
جانشینی پیامبر
خلافت
نص
وصایت
اصغر
قائدان
qaedan@ut.ac.ir
1
دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
فاطمه
معتمد لنگرودی
2
پژوهشگر و مدرس دانشگاه پیام نور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رهیافت تمدنی به انتصاب امام در غدیر خم
در شناخت و تحلیل محتوایی آنچه در غدیرخم روی داد، راههای فراوانی پیموده شده و شیعه در این میان، آن را به دیده مذهبی نظر کرده و به طور طبیعی فراتر از محاسبههای بشری و نگرههای سیاسی اجتماعی نشاندهاست، اما در عین حال این پرسش اذهان جستجوگر را به خود مشغول میدارد که این واقعه با عقل اندیشی و ارادهگری حقوقاندیشان بشری، نه تکلیف مدار، چگونه قابل جمع است و با چه الگوی سیاسی قابلیت دفاع دارد. این پژوهش میکوشد تا با روش بینارشتهای فلسفه سیاسی و تاریخ و از منظر تمدنی به این پرسش محوری پاسخ دهد که چگونه اقدام رسول خدا9 برابر آن چه شیعه باور دارد، با حقوق سیاسی اجتماعی مسلمانان سازگار است؟ در این پژوهش نشان داده شد که نصب امام علی7 در غدیر خم متناسب با نیاز جامعه اسلامی به حاکم / جانشینِ حکیمی بود تا بتواند جامعه مسلمانی را به سوی ارزشهای اسلامی کشانده و در تداوم اقدامهای نبوی، یعنی آزادسازی انساناز قید و بندها، توسعه ارادهگری، گسترش عدالت و آزادی آدمیان پیش ببرد.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67825_4be689cd612dcd3871a83e2ce412d121.pdf
2018-03-21
29
46
10.22081/csa.2018.67825
غدیرخم
امام علی
توسعه ارادهگری
گسترش عدالت
تمدناندیشی
سید علیرضا
واسعی
1
دانشیار گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مکاتبات امام علی (ع) با کارگزارانِ مصر
مصر بهسبب موقعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در حکومت امام علی7 از اهمیت بسزائی برخوردار بودهاست. این منطقه از یکسو با شام در تسلط معاویه و از سوی دیگر، با متصرفات تازه فتحشده مسلمانان در شمال آفریقا هممرز بود. ناآرامیهای مصر میتوانست در هر دو سوی آن اثرات منفی داشتهباشد. به همینرو حضرت اولاً قابل اعتمادترین فرماندهان خود یعنی قیس بن سعد، محمد بن ابی بکر و مالک اشتر نخعی را به آنجا اعزام کرد؛ و ثانیاً در ضمن مکاتبات متعدد همواره توصیههای لازم در زمینه حکومتداری را به آنها ابلاغ میکرد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با مطالعه نامهها و مکاتبات حضرت با کارگزاران خود در مصر، چرایی و مضامین این مکاتبات مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شد که افزون بر اهمیت سیاسی مصر، گسترش اسلام در مناطق تازه فتح شده در شمال آفریقا نیز برای حضرت از اهمیت بالایی برخوردار بودهاست.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67826_a3412a22242feff214cb525df11e9660.pdf
2018-03-21
47
59
10.22081/csa.2018.67826
قیس بن سعد
مالک اشتر نخعی
محمد بن ابی بکر
مصر
عهدنامه مالک اشتر
حبیب
شرفی صفا
sharafihabib@yahoo.com
1
دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی از دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
راهبردهای معاویه برای جذب یاران حضرت علی
پس از به خلافت رسیدن امام علی7 معاویه تلاش کرد تا از راههای گوناگون خلافت آن حضرت را تضعیف کند. او با طرح خونخواهی از عثمان تلاش کرد تا مشروعیت خلافت امام را به چالش بکشد. همچنین تلاش کرد تا نزدیکان امام علی و بزرگان قبایل عرب را به سوی خود جلب کند. سیاست معاویه برای جذب خواص یاران علی7، بزرگان و اشراف در دوران خلافت علی7 و حتی پس از آن ادامه داشت. مسئله اصلی مقاله بررسی و تحلیل شیوههای معاویه برای جذب یاران خاص و اطرافیان امام علی7 است. در این بررسی با استناد به منابع متقدم و با روش توصیفی- تحلیلی نشان داده شد که معاویه بر اساس ویژگیهای شخصیت هر فرد و همچنین شرایط او در سپاه علی7 و میزان پیروانش، از طرق مذاکره مستقیم، فرستادن سفرای ویژه، پیشنهاد مناصب حکومتی، حفظ موقعیت اشرافی برخی خواص که از عدالت علی7 رنجیده بودند به جذب آنها اقدام میکرد. و در مواردی که موفق به جذب افراد نمیشد آنها را حذف میکرد.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67827_c3059293d4c05010ebf6ef7796f5e18e.pdf
2018-03-21
61
77
10.22081/csa.2018.67827
اسلام اموی
امام علی
خواص
معاویه
علی اکبر
عباسی
aa_abbasi_z@yahoo.com
1
استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
امنیت اجتماعی خوارج در حکومت امام علی
امنیت اجتماعی از مفاهیم جدید و پر کاربرد در ادبیات سیاسی و اجتماعی است. دو تعریف سلبی و اثباتی از امنیت اجتماعی وجود دارد. در تعریف سلبی، امنیت اجتماعی به معنای نبود تهدید نسبت به هویت گروهها است و در تعریف اثباتی به معنای توانایی حفظ هویت از سوی گروههاست. امنیت اجتماعی به هر دو مفهوم آن در حکومت امام علی7 برقرار بود و تمامی گروههای موجود آن عصر به ویژه خوارج از امنیت اجتماعی برخوردار بودند. مسئله اصلی این پژوهش بررسی چگونگی امنیت اجتماعی خوارج در حکومت امام علی7 است. در این پژوهش با روش کتابخانهای و تحلیل تاریخی و محتوایی نشان داده شد که خوارج بهرغم مخالفتشان با خلافت و حکومت امام علی7 تا پیش از اقدام به شورش مسلحانه در حفظ هویت خود از امنیت اجتماعی کافی برخوردار بودند و با آزادی و امنیت کامل به طرح نظرات و مخالفتهای خود با خلافت امام میپرداختند.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67828_c4f4849b382898ac6388ea98d3b1eb2a.pdf
2018-03-21
79
96
10.22081/csa.2018.67828
امنیت اجتماعی
خلافت امام علی
خوارج
مارقین
محمد
بهرامی
1
استادیار گروه قرآن و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی روایی و عقلانی ازدواج رسول خدا (ص) با زینب بنت جحش
تعدد زوجات پیامبر6 از موضوعات مورد مناقشه در سیرهپژوهی است. در این میان ازدواج رسول خدا6 با زینب دختر جحش پرمناقشهترین آنهاست. زینب ابتدا همسر زید بن حارثه غلام و پسرخوانده پیامبر6 بود و پس از جدا شدن از وی با رسول خدا6 ازدواج کرد. با توجه به ظاهر روایات تاریخی رسول خدا6 با دیدن یکباره زینب به او متمایل شده و زید نیز به دلیل علاقه پیامبر6 به او از زینب جدا شد. این نوع نگاه موجب بدفهمی و گاهی توهین به پیامبر6 شدهاست. به همین رو در این پژوهش با بررسی روایات تاریخی و تحلیل عقلانی آنها نشان دادهشد که بسیاری از روایات تاریخی مربوط به این ازدواج ساختگیاند. زینب دختر عمه پیامبر6 در مسیر هجرت به مدنیه با حضرت همراه بوده است و بدون شک پیامبر6 بارها او را دیده بود. ازدواج زینب با یک غلام و جدایی از او سبب شده بود تا او در نگاه جامعه عرب مورد تحقیر قرار گیرد و ازدواج پیامبر6با زینب موجب شد تا شرافت و آرامش را به او بازگردد.
https://sirepajouhi.isca.ac.ir/article_67829_093fcb1f3f5302db7af0a94bd3441356.pdf
2018-03-21
97
116
10.22081/csa.2018.67829
تعدد زوجات
زنان پیامبر
زیدبن حارثه
زینب بنت جحش
غلامحسین
زرگری نژاد
1
استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR