عدالت اجتماعی، راهبرد پیامبر(ص) برای برون رفت از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی

نویسنده

دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران

10.22081/csa.2024.77232

چکیده

عدالت اجتماعی از اهداف بنیادین پیامبر اسلام(ص) برای تحول جامعه جاهلی به جامعه انسانی/ اسلامی بود. این برنامه همه کرد و کارهای آن حضرت را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود. ایشان برای گذار جامعه از این مسیر پر پیچ و خم،‌ یعنی مقابله با نابرابری‌های موجود، در حوزه اعتقادی، حقوقی، اقتصادی و از همه مهم‌تر اجتماعی و فرهنگی، جدای از ترویج ارزش‌ها به اقدامات عملی ریشه‌ای دست زدند که در همه ادوار تاریخی می‌تواند به­ مثابه الگویی کارآمد، مطمح‌نظر قرار گیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که رسول خدا برای تحول جامعه و برقراری عدالت اجتماعی در زمان خویش چه راهبردهایی را اتخاذ کردند؟ مقاله با این فرضیه پیش می‌رود که آن­ جناب با الگونمایی خویش در برابری با دیگران و برخوردارسازی همگان از حقی مشابه (قانون زرّین در اخلاق)، جامعه را به سوی پذیرش عدالت و برابری­ جویی سوق دادند. نتایج پژوهش نشان می‌‎دهد که پیامبر اسلام(ص) با گفتار مبتنی ­بر وحی آسمانی که در ستیز با هرگونه ستم و تبعیض است و عمل که برآمده از بنیادهای نظری ایشان بود، به توسعه اندیشه برابری روی کرده و با فرهنگ­سازی در جامعه، آن را شاه‌کلید اسلام عدالت محور قرار دادند. مبارزه با ناروایی‌ها و نفی هرگونه امتیازخواهی و بی‌عدالتی، جهان زیست نوینی را طراحی کردند که هیچگاه در تاریخ تجربه نشده بود.

کلیدواژه‌ها