2
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
10.22081/csa.2021.71781
چکیده
این مقاله به بررسی چند رساله درباره ایمان عموی حضرت محمد(ص)، ابوطالب بن عبدالمطلب (متوفای حدود 619م) می‌پردازد. مناقشه درباره جایگاه ابوطالب در آخرت، ناشی از حجم وسیع گزارش‌هایی است که او را به خاطر نپذیرفتن اسلام محکوم به آتش می‌کنند، در حالی که در دیگر سو گزارش‌هایی وجود دارد که به ایمان همیشگی او به خدای یکتا و نبوت گواهی می‌دهد. گزارش‌های دسته نخست در مجموعه‌های حدیثی صحیح بخاری و مسلم گرد آمده‌اند و قسم دوم، به فراوانی در کتاب‌های سیره و حدیث شیعه گزارش شده‌است. دانشمندان شیعه از همان دوره‌های نخستین تاریخ اسلام به ایمان و رستگاری ابوطالب اعتقاد داشتند و گروه اندکی از سنیان نیز با این عقیده همراهی کرده‌اند. بر طبق نظر بیشتر اهل سنت، شواهد و دلایل تاریخی برای اثبات اسلام ابوطالب یا رستگاری او در آخرت نامربوط و ناکافی‌اند. هرچند یک تغییر جهت قابل ملاحظه در اندیشه شماری از سنیان پس از قرن نهم هجری پدید آمد. برخلاف سنیان متقدم که چنین احتمالی را نامحتمل دانسته یا به صراحت آن را انکار کرده‌اند، عده کمی از سنیان در پنج قرن اخیر در اعتقاد به رستگاری ابوطالب به جرگه عالمان شیعی پیوسته‌اند. این مقاله شواهد و دلایل و استدلالات کلامی را که شیعیان متقدم و سنیان سده‌های اخیر در حمایت از رستگاری ابوطالب به کار بسته‌اند، مورد بررسی قرار می‌دهد.
 رویکرد تمدنی', './data/csa/coversheet/511640458053.jpg'))