استادیار گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
10.22081/csa.2022.60961.1113
چکیده
شخصیت، جایگاه و منزلت امام علی(ع) از منظر معاویه و بیان چرایی ستیزهجویی وی با آن حضرت موجب شناخت بیشتر سیره امیرمؤمنان خواهد شد. پرسش اصلی نوشتار این است که آیا معاویه در دشمنی با امام علی(ع) همواره در صدد انکار فضائل امام(ع) بود یا آنکه به فضائل آن حضرت نیز اشاره کرده است؟ برای پاسخ به چنین سؤالی ابتدا باید دید علت یا علل اصلی دشمنی و ستیزهجویی معاویه با آن حضرت چه بودهاست؟ واکاوی منابع متقدم با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی نشان میدهد که معاویه بهرغم دشمنی و حتی سبّ و لعن امام علی(ع)، در مواردی و بیشتر در جمعهای خصوصی، به فضائل علی(ع) بهویژه تقوا، مردانگی، بزرگواری، شجاعت، بذل و بخشش، علم، فصاحت و بلاغت و مناجاتهای آن حضرت اعتراف کرده است. چنین اعترافهایی نشان میدهد که معاویه شناختِ نسبتاً دقیقی از شخصیت امام علی(ع) داشت و ستیزهجویی معاویه با آن حضرت از سر جاهطلبی، تمایلات و خواستههای دنیوی بودهاست.