استادیار گروه فرهنگ و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
10.22081/csa.2023.76218
چکیده
نوع برخورد رسول اکرم با دیگران از اهمیت بسیاری برخوردار است. رعایت اخلاق در زندگی از مهمترین شاخصههای رفتاری آن حضرت به شمار میرود. پرسش اصلی مقاله این است که سلوک اخلاقی پیامبر(ص) و نوع رفتارهای ایشان با دیگران چگونه بود؟ آیا اخلاق نبوی تأثیری در همگرایی مردم و همبستگی اجتماعی داشته است؟ واکاوی منابع متقدم تاریخ، سیره و حدیث و بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی نشان میدهد که رعایت اخلاق و امور اخلاقی در زندگی آن حضرت از اهمیت خاصی برخوردار بودهاست. پیامبر(ص) به همه مردم احترام میگذاشت و خود را از مردم جدا نمیدید. آن حضرت اهل مدارا بود و کسانی که نسبت به شخص ایشان بدرفتاری میکردند، میبخشید. ایشان مساوات را در برخورد با مردم رعایت میکرد و هیچ کس در نظر او از دیگران - جز به داشتن تقوا- برتری نداشت. رعایت این امور سبب جذب مردم و شکلگیری امت واحده اسلامی شد. اختلافاتی که بعد از رحلت رسول خدا در جامعه اسلامی در خصوص جانشینی شکل گرفت، چالشی جدی در مسیر همبستگی بود، اما مدیریت آن چالش توسط امام علی(ع) این خطر جدّی را برطرف ساخت.