بازآفرینی آموزه عدالت در سیره اهل بیت(ع) بر اساس نظریه الگوی مقدس میرچا الیاده

نویسنده

استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

10.22081/csa.2025.72758.1221

چکیده

عدالت یکی از قدیم‌ترین آموزه‌های ادیان در طول تاریخ بوده‌است. بر اساس نص قرآن‌کریم، اجرای عدالت در جوامع از اهداف دین به‌شمار می‌رود. از این‌رو در اسلام آموزه عدالت از نخستین مباحث نظری و عملی شناخته شده‌است؛ چنان‌که گروه فکری قدریه بر اساس اندیشه عدل الهی در قرون نخستین هجری در میان مسلمانان شکل گرفت. با وجود این، اختلاف پیرامون تعریف مفهوم عدالت، منجر به شکل‌گیری دو نحله عدلیه و غیرعدلیه در میان متکلمان شد. در این میان، اهل بیت: با شیوه‌ای ویژه به بازآفرینی آموزه عدالت پرداختند. اهتمام اهل بیت: به این امر، نشانگر توجه آنان به شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه در تشریح آموزه عدالت است. از این‌رو این پرسش مطرح است که بازآفرینی آموزه عدالت در سیره اهل بیت: چگونه بوده و از چه شیوه‌ای جهت بسط آن استفاده کرده‌اند؟ با بهره‌گیری از روش توصیف و تحلیل تاریخی و با ابتنا بر نظریه الگوی مقدس میرچا الیاده، مدعا این است که بازآفرینی آموزه ‌عدالت‌ در سیره اهل بیت:، با استفاده از تجسدبخشی به مفاهیم سه‌گانه «وصی»، «شهید» و «قائم» در قالب سه الگوی عینی امام علی، امام حسین و امام مهدی: بوده‌است. دستاورد پژوهش این است که برگزاری مناسک سه‌گانه عید غدیر، روز عاشورا و نیمه شعبان در سیره اهل بیت: راهکاری جهت بازگشت به زمان مقدس آغازین بوده‌است.

کلیدواژه‌ها