عدالت علوی و نفی خویشاوندسالاری

نویسنده

استادیار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/csa.2025.72709.1219

چکیده

امیرالمؤمنین علی(ع) با عدالتش مشهور و شناخته شده‌است. آن‌حضرت اهل تبعیض و بی‌عدالتی نبود و با وجود این به خویشاوندانش احترام می‌گذاشت و به آنان کمک می‌کرد. در این نوشتار به این سؤال پاسخ داده شد که عدالت علوی و عدم تبعیض امیرالمؤمنین(ع) نسبت به خویشاوندان و بستگانش چگونه بوده‌است؟ چگونه کمک‌های آن‌حضرت به خویشاوندانش مصداق تبعیض نبود؟ واکاوی موضوع با استفاده از داده‌های منابع معتبر و متقدم تاریخی و روایی و بهره‌گیری از روش توصیفی و تحلیلی نشان می‌دهد که از منظر آن‌حضرت تمامی مسلمانان از حق و حقوق یکسانی برخوردارند و اقوام و خویشاوندان حاکم، هرچند حق قرابت و خویشاوندی دارند و باید به آنان توجه شود و نیاز نیازمندانشان برطرف شود؛ اما از بیت‌المال مسلمین، حقی فراتر از دیگران ندارند. امیرالمؤمنین(ع) به‌سبب پایبندی بسیار به آموزه‌های اسلامی و باور به قیامت، هیچگاه به نفع خویشاوندانش مرتکب تبعیض و بی‌عدالتی نشده و به آنان اجازه نداده از بیت‌المال مسلمین بیش از دیگران بهره ببرند. آن‌حضرت اجازه نداد دیگران از مقام و موقعیت او به نفع خویش سوء استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها